Działania Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w zakresie uczenia osób dorosłych

Małopolskie Partnerstwo na rzecz Kształcenia Ustawicznego trwa już od 13 lat. To właśnie w ramach tej inicjatywy, instytucje edukacyjne, rynku pracy i szkoleniowego z całej Małopolski wypracowały, innowacyjne rozwiązania jak m.in.: Małopolskie Standardy Usług Edukacyjno- Szkoleniowych, systemem zapewnienia jakości czy system bonowy który został wyróżniony statuetką europejskiej nagrody Regio Stars.

W 2000 r. Zarząd Województwa Małopolskiego uchwalił dzień 8 czerwca małopolskim dniem uczenia się i od tego czasu wraz Małopolskim Partnerstwem na rzecz Kształcenia Ustawicznego korzystamy z tej tego dnia jako okazji do konferencji, spotkań i planowania wspólnych zadań.

Ówczesne Kierownictwo Wojewódzkiego Urzędu Pracy dostrzegło konieczność rozwoju kompetencji i kwalifikacji, nie tylko bezrobotnych, ale również pracujących Małopolan. Wskazali to zadanie jako istotne w przyszłości dla nowoczesnego rynku pracy, stąd pojawiła się konieczność tworzenia systemowych rozwiązań w tym zakresie. Ta strategiczna myśl jest dziś kontynuowana przez instytucje Województwa Małopolskiego.

Ważnym elementem od którego rozpoczęły się prace nad systemem zapewniania jakości, były rozwiązania w zakresie jakości usług szkoleniowych. Kilkanaście lat temu właściwie nie istniały tego typu wzorce. Najpierw powstały Małopolskie Standardy Usług Edukacyjno- Szkoleniowych (MSUES), które do dziś doczekały się kilku aktualizacji. Następnie stworzono system weryfikacji firm szkoleniowych, a dziś przechodzą one prawdziwy audyt. Utworzono także znak jakości, który obecnie jest przyznawany przez Województwo Małopolskie. Dziś znak jakości posiada już ponad 250 firm z całej Polski i daje on możliwość wejścia do Bazy Usług Rozwojowych, prowadzonej przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości.  Wieloletnia współpraca z Instytutem Badań Edukacyjnych pozwoliła w ramach projektu przetestować procedury Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Jednym z zadań Wojewódzkiego Urzędu jest wdrożenie tego systemu na poziomie regionalnym. WUP do dziś realizuje wiele działań z doradcami regionalnymi Instytutu Badań Edukacyjnych.

Projekt pilotażowy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie realizowany z Instytutem Badań Edukacyjnych w latach 2013- 2015 nastawiony był na wypracowanie rozwiązań, ale i wdrożenie metod wsparcia klientów, pomoc w odkrywaniu ich potencjału czy umiejętności nabytych niekoniecznie tylko w edukacji formalnej. Udało się wypracować Metodę Bilansu Kompetencji, która jest wykorzystywana przy świadczeniu usługi doradztwa zawodowego. Metoda ta oparta jest o analizę doświadczeń,  wykorzystuje wywiad biograficzny i behawioralny. Może być stosowana z powodzeniem nie tylko w sytuacji kiedy klient chce rozpoznać swoje umiejętności, dokształcać się czy przekwalifikować, ale również wtedy, kiedy chce zdobyć certyfikat, wybraną kwalifikację  rynkową i przygotować się do walidacji.

W 2016 roku uruchomiono 2 duże przedsięwzięcia, w skoordynowany sposób łącząc wcześniej wypracowane narzędzia i produkty. Działanie rozpoczęły projekty Kierunek Kariera i Kierunek Kariera Zawodowa. To projekty o budżetach łącznie na prawie 180 milionów złotych wspierające ponad 50 tysięcy mieszkańców Małopolski.

W wielu przypadkach, są to osoby pracujące z niskimi kwalifikacjami. Każdy z uczestników rozpoczyna od indywidualnej obsługi doradczej, tak zwanego Bilansu Kariery, który jest oparty o Metodę Bilansowania Kompetencji, a następnie wypracowuje swoje indywidualne obszary rozwojowe. Na te obszary rozwojowe i na szkolenia, które je wspierają klient może otrzymać 2 pakiety bonów. Pierwszy na szkolenia ogólne w wysokości 2700 zł, a drugi na szkolenia zawodowe ok. 5000 zł. Każdy uczestnik na swoje indywidualne obszary rozwojowe może uzyskać ponad 7000 zł dofinansowania.

Z przeprowadzonych ankiet i ewaluacji oraz informacji zwrotnej od klientów dowiedzieliśmy się, że niektórzy z nich pierwszy raz skorzystali z usługi doradczej. Bilans dał im możliwość spojrzenia całościowego na posiadane umiejętności i kwalifikacje. Dla niektórych było to wzmocnienie samooceny, określenie swoich celów edukacyjno-szkoleniowych, dla innych pretekst do zmiany czy do przekwalifikowania się. Bilans to przede wszystkim przygotowanie osoby do przyszłości dzięki określeniu umiejętności i porównaniu ich z potrzebami rynku pracy. Osoba może przygotować się
do zmieniającego świata, który będzie np. coraz bardziej zautomatyzowany.

Poznanie przez osobę kompetencji płynących z jej doświadczeń, wynikających nie tylko z uczenia się formalnego, może oznaczać dla klienta, że jego przyszłe działania nie będą związane z kolejnym kursem czy szkoleniem. Mogą zakończyć się potwierdzaniem efektów uczenia się i zdobyciem odpowiedniej kwalifikacji. Bilansowanie zostało uruchomione w ramach projektu unijnego, ale umiejscowiono je w ramach centrum informacji i planowania kariery zawodowej, które jest w każdym wojewódzkim urzędzie pracy.

Równie ważnym elementem jest rozpowszechniony na masową skalę system bonowy. Każdy uczestnik niezależnie od tego w jakim miejscu województwa się znajduje, może zamówić bony szkoleniowe przez internet, a następnie realizować je w ramach firm szkoleniowych połączonych w Bazie Usług Rozwojowych.

Dystrybucja środków na szkolenia i usługi walidacji czy certyfikacji kompetencji odbywa się za pośrednictwem elektronicznych bonów szkoleniowych, a poprzedzona jest Bilansem Kompetencji czyli profesjonalną usługą doradztwa zawodowego. System opiera się na współpracy i współdziałaniu wielu podmiotów: Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie, (organizuje doradztwo zawodowe, podpisuje umowy z uczestnikami, jak również z instytucjami szkoleniowymi), operatora finansowego, (jest odpowiedzialny za emisję i rozliczanie elektronicznych bonów szkoleniowych) PARP-u (jako administratora bazy usług rozwojowych) jak również firm szkoleniowych (aktywnie zamieszczają swoje oferty w bazie usług rozwojowych). System jest prosty dla osób indywidualnych korzystających, z niego a te oczekują szerokiej i atrakcyjnej oferty w bazie usług rozwojowych, która powinna być  dostosowana do ich indywidualnych potrzeb ponieważ np.  znajduje się blisko ich miejsca zamieszkania bądź też pracy lub jest realizowana w formule zdalnej w czasie rzeczywistym. Klienci oczekują również zrozumiałych procedur. WUP zapewnia to poprzez przejrzystą stronę internetową za pośrednictwem której beneficjenci mogą się zgłosić i zamówić bony. Uczestnicy potrzebują często pomocy i wsparcia w obsłudze bazy usług rozwojowych. Pomoc jest zapewniana m.in. poprzez profesjonalną usługę brokerską. Zdarza się potrzeba towarzyszenia klientowi w procesie bilansowania kompetencji i przygotowania jego portfolio.

 Planując wsparcie w ramach projektów zagwarantowano nie tylko dostępność do wysokiej jakości usług szkoleniowych, ale również do usług walidacji i certyfikacji kompetencji. Także tych dotyczących kwalifikacji rynkowych, które są faktyczną odpowiedzią na wyzwania współczesnego rynku pracy.  Dlatego też realizowana była współpraca z Instytutem Badań Edukacyjnych w ramach przedsięwzięcia „Kwalifikacje dla Małopolan”. Organizacje łącząc siły i zasoby postawiły sobie za cel by kwalifikacje rynkowe faktycznie zafunkcjonowały w Małopolsce. W związku z tym organizowane są seminaria i spotkania dla doradców zawodowych żeby przekazać im najnowszą wiedzę związaną z kwalifikacjami rynkowymi i zintegrowanym systemem kwalifikacji. Organizowane są także wspólnie spotkania i seminaria dla firm szkoleniowych czy innych podmiotów, które zainteresowane są opisem kwalifikacji rynkowych lub tym, aby stać się instytucją certyfikującą. Przede wszystkim jednak ważnym wyzwaniem jest przekonanie pracodawców, że osoby które mają potwierdzone kwalifikacje rynkowe są dla nich  dobrą inwestycją.

Bilans Kariery i system bonowy to możliwość bardzo szerokiego oddziaływania na kwalifikacje i kompetencje mieszkańców Małopolski. Nie byłoby to jednak możliwe gdyby nie współpraca                 z gminami i lokalnymi liderami, którzy instytucje  niemal w każdym zakątku Małopolski. Przedsięwzięcia Kierunek Kariera i Kierunek Kariera Zawodowa miały ogromny potencjał jednak nie mogły przebić się do świadomości osób, które nie czuły potrzeby rozwoju. Wtedy kołem zamachowym okazały się  działania lokalne, przede wszystkim współpraca samorządami i podpisane z nimi porozumień. Wspólne działania z sołtysami, kołami gospodyń wiejskich i ochotniczymi strażami pożarnej spopularyzowały programy. To właśnie lokalni liderzy swoim autorytetem namawiali do rozwoju osobistego. Dziś współpraca odbywa się elektronicznie, poprzez grupy na facebook- u, na których organizowane są webinaria czy spotkania namawiające ich do rozwoju osobistego. Popularne są także spotkania z gośćmi specjalnymi, m.in. Ewa Wachowicz brała udział w takim spotkaniu i namawiała do rozwoju osobistego.

Relacje partnerskie są rozwijane przede wszystkim w działaniu. Są to duże akcje promocyjno- świadomościowe np. Program Edukacyjna Gmina Małopolski (skierowana do wszystkich gmin
w Małopolsce) czy też wspomniany Dzień Uczenia (organizowany co roku w czerwcu). Cyklicznie organizowana jest też małopolska wersja Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery. W trakcie prac partnerskich na szeroką skale gdzie dochodziły coraz to nowe instytucje i coraz to nowe sektory, okazało się jak ważną i istotną rzeczą będzie proces koordynacji pracy wszystkich instytucji jak i również procesów które kumulują się właśnie na poziomie regionalnym. Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie podejmuje wysiłki by pełnić rolę takiego koordynatora.

Rozwiązania zaproponowane ponad dekadę temu przez WUP w Krakowie, okazały się skutecznymi narzędziami w codziennej pracy. Przez lata następowały modyfikacje i korekty, dzięki czemu dzisiejszy produkt uznaje się za sprawdzony i kompletny. Pomysły i założenia w jaki sposób rynek pracy będzie się zmieniał okazały się trafne, stąd duża skuteczność wdrażania i realizacji kolejnych projektów. Instytucja zaprasza do dyskusji na temat utworzonego systemu i ewentualnych sposobów wykorzystania także w innych regionach.